Πότε έζησε ο ‘Ανταμ Σμιθ και ποιες είναι οι βασικές αρχές της οικονομικής θεωρίας του;

Πότε έζησε ο ‘Ανταμ Σμιθ και ποιες είναι οι βασικές αρχές της οικονομικής θεωρίας του;

Ο Άνταμ Σμιθ (Adam Smith) έζησε από το 1723 έως το 1790 και είναι ένας από τους πιο σημαντικούς θεμελιωτές της σύγχρονης οικονομικής σκέψης. Ήταν Σκωτσέζος φιλόσοφος και οικονομολόγος, γνωστός κυρίως για το έργο του «Ο Πλούτος των Εθνών» (The Wealth of Nations), που δημοσιεύθηκε το 1776 και θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά έργα στην ιστορία της οικονομικής επιστήμης.
Βασικές Αρχές της Οικονομικής Θεωρίας του Άνταμ Σμιθ:
1. Η Αόρατη Χείρα της Αγοράς:
o Η πιο διάσημη ιδέα του Σμιθ είναι η έννοια της “αόρατης χείρας”, η οποία υποστηρίζει ότι όταν οι άνθρωποι ενεργούν με βάση το δικό τους συμφέρον, συμβάλλουν ασυνείδητα στη γενική οικονομική ευημερία της κοινωνίας. Ο μηχανισμός της αγοράς ρυθμίζει την προσφορά και τη ζήτηση χωρίς την ανάγκη άμεσου κρατικού ελέγχου.
2. Ο Καταμερισμός της Εργασίας:
o Ο Σμιθ υποστήριξε ότι ο καταμερισμός της εργασίας αυξάνει την παραγωγικότητα. Όταν οι εργαζόμενοι εξειδικεύονται σε μια συγκεκριμένη εργασία, γίνονται πιο αποδοτικοί και η συνολική παραγωγή αυξάνεται. Το παράδειγμά του με την κατασκευή καρφιτσών δείχνει πώς ο καταμερισμός της εργασίας οδηγεί σε υψηλότερη παραγωγή και ευημερία.
3. Το Ελεύθερο Εμπόριο:
o Ο Σμιθ ήταν υπέρμαχος του ελεύθερου εμπορίου και πίστευε ότι οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να παρεμβαίνουν υπερβολικά στην οικονομία μέσω δασμών και περιορισμών στο εμπόριο. Το ελεύθερο εμπόριο, σύμφωνα με τον Σμιθ, επιτρέπει στις χώρες να εξειδικεύονται σε αυτά που παράγουν καλύτερα και έτσι βελτιώνεται η συνολική οικονομική απόδοση.
4. Η Θεωρία της Αξίας:
o Ο Σμιθ ασχολήθηκε επίσης με την έννοια της αξίας και τη διαφορά μεταξύ της χρηστικής αξίας (value in use) και της ανταλλακτικής αξίας (value in exchange). Ενώ ένα αγαθό μπορεί να έχει υψηλή χρηστική αξία (π.χ. το νερό), μπορεί να έχει χαμηλή ανταλλακτική αξία, και το αντίστροφο (π.χ. τα διαμάντια).
5. Ο Ρόλος του Κράτους:
o Αν και υποστήριξε την ελεύθερη αγορά, ο Σμιθ δεν ήταν εντελώς αντίθετος με τη συμμετοχή του κράτους. Πίστευε ότι το κράτος έπρεπε να έχει τρεις βασικές λειτουργίες: την προστασία της κοινωνίας από εξωτερικούς εχθρούς, την απονομή δικαιοσύνης και την παροχή ορισμένων δημόσιων αγαθών, όπως οι υποδομές.
Σημασία της Θεωρίας του:

Ο Άνταμ Σμιθ είναι γνωστός ως ο “πατέρας των οικονομικών” και οι ιδέες του επηρέασαν βαθιά τη σύγχρονη καπιταλιστική οικονομία. Η έννοια της ελεύθερης αγοράς και η ιδέα ότι οι αγορές λειτουργούν καλύτερα με ελάχιστη κρατική παρέμβαση είναι κεντρικές στον οικονομικό φιλελευθερισμό.
Η σκέψη του Άνταμ Σμιθ παραμένει κεντρική στην οικονομική θεωρία και πρακτική, ακόμα και σήμερα.

Λιγότεροι ίσως γνωρίζουν το βιβλίο του Άνταμ Σμιθ «Η Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων» (The Theory of Moral Sentiments) που εκδόθηκε το 1759, αρκετά χρόνια πριν από το πιο γνωστό του έργο, «Ο Πλούτος των Εθνών» (1776).

Στην «Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων», ο Σμιθ ασχολείται με την ηθική φιλοσοφία και προσπαθεί να εξηγήσει τη φύση της ανθρώπινης ηθικής, τον ρόλο των συναισθημάτων και πώς οι άνθρωποι διαμορφώνουν ηθικές κρίσεις.
Βασικές Ιδέες του Βιβλίου:

1. Η Συμπάθεια (Sympathy):
o Η κεντρική έννοια του έργου είναι η συμπάθεια (ή ενσυναίσθηση), την οποία ο Σμιθ θεωρεί ως τη βάση για την ηθική κρίση. Υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν και να μοιραστούν τα συναισθήματα των άλλων, και αυτό τους βοηθά να κρίνουν τι είναι σωστό και τι λάθος.

2. Ο Αμερόληπτος Παρατηρητής:
o Ο Σμιθ εισάγει την έννοια του αμερόληπτου παρατηρητή (impartial spectator), δηλαδή ένα φανταστικό πρόσωπο που κρίνει αντικειμενικά τις πράξεις μας. Όταν κάνουμε κάτι, φανταζόμαστε πώς θα το έβλεπε κάποιος που δεν εμπλέκεται άμεσα και είναι αμερόληπτος, και αυτή η διαδικασία μας βοηθά να αξιολογούμε την ηθική των πράξεών μας.

3. Αυτοέλεγχος και Κοινωνική Συμπεριφορά:
o Ο Σμιθ τονίζει τη σημασία του αυτοελέγχου και της αυτοσυγκράτησης. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να ενεργούν μόνο με βάση το προσωπικό τους όφελος ή τις επιθυμίες τους, αλλά να λαμβάνουν υπόψη τους την επίδραση των πράξεών τους στους άλλους.

4. Η Ανάγκη για Αναγνώριση και Έπαινο:
o Ένα άλλο ενδιαφέρον θέμα που εξετάζει ο Σμιθ είναι η ανάγκη των ανθρώπων για αναγνώριση και κοινωνικό έπαινο. Πιστεύει ότι οι άνθρωποι τείνουν να επιζητούν την αποδοχή και τον έπαινο των άλλων για τις πράξεις τους, και αυτό είναι μια ισχυρή κινητήρια δύναμη για τη συμπεριφορά τους.

5. Η Σχέση με τον Οικονομικό Φιλελευθερισμό:
o Αν και το έργο αυτό εστιάζει στην ηθική, μπορούμε να δούμε ορισμένες βασικές αρχές που συνδέονται και με την οικονομική θεωρία του Σμιθ. Για παράδειγμα, η ιδέα της “αόρατης χείρας” στην οικονομία σχετίζεται με την ιδέα ότι οι άνθρωποι επιδιώκοντας το προσωπικό τους συμφέρον, ασυνείδητα συμβάλλουν στο κοινό καλό, μέσω κοινωνικών και οικονομικών αλληλεπιδράσεων.

Σχέση με τον «Πλούτο των Εθνών»:
Η «Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων» είναι συχνά θεωρούμενη ως συμπλήρωμα του «Πλούτου των Εθνών», καθώς επικεντρώνεται στον ηθικό και κοινωνικό χαρακτήρα της ανθρώπινης φύσης, ενώ το δεύτερο έργο του Άνταμ Σμιθ επικεντρώνεται στην οικονομική διάσταση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

Παρόλο που ο Σμιθ είναι πιο γνωστός για τη συνεισφορά του στην οικονομική θεωρία, το έργο του στην ηθική φιλοσοφία δείχνει πως είχε μια βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και του ρόλου των συναισθημάτων στην κοινωνία.

Σημασία του Έργου:

«Η Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων» παραμένει ένα σημαντικό έργο στην ηθική φιλοσοφία και αναγνωρίζεται ευρέως ως ένα από τα πιο στοχαστικά έργα του Σμιθ. Η μελέτη της ανθρώπινης ηθικής και η επιρροή της συμπάθειας και του κοινωνικού περιβάλλοντος στην ηθική συμπεριφορά συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς για φιλοσόφους, κοινωνιολόγους και ψυχολόγους.

Το έργο αυτό δείχνει ότι ο Άνταμ Σμιθ δεν ήταν μόνο οικονομολόγος, αλλά ένας φιλοσοφικός στοχαστής με βαθιά αντίληψη της ανθρώπινης φύσης.
#έρευνα #θεωρίες #οικονομική_σκέψη #ανάλυση #mindstormGR