Αξιολογώντας μία εταιρεία

Πόσα θα χρειαζόταν να πληρώσετε για μια επιχείρηση; Ποια θα επιλέγατε;

Πόσα θα μπορούσατε να ζητήσετε για την πώληση της δικής σας νεοφυούς επιχείρησης (startup);

Πώς μπορούμε να εκτιμήσουμε πόσο αξίζουν αυτές οι εταιρείες; Πώς μπορούμε να εκτιμήσουμε τη δική μας εταιρεία;

Υπάρχει μόνο μια ακριβής απάντηση στην ερώτηση αυτή : ό,τι διατίθεται να πληρώσει η πλευρά του αγοραστή και να αποδεχθεί η πλευρά του πωλητή!

Όταν εκτιμούμε την αξία, πρέπει να λάβουμε υπόψη ορισμένες προϋποθέσεις.

Παρακάτω δίνουμε αρκετά παραδείγματα οικονομικών δεικτών, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους μη οικονομικούς δείκτες, τους οποίους θα συζητήσουμε αργότερα στα πλαίσια του συστήματος μέτρησης δεικτών προόδου. Οι παράγοντες αυτοί (μη οικονομικοί) μπορούν να υπερτερούν οποιασδήποτε οικονομικής εκτίμησης, καθώς η τελευταία βασίζεται στην καταγεγραμμένη παρελθούσα πορεία της εταιρείας, παρά στις δυνατότητές της για το μέλλον.

Όταν θέλετε να δώσετε αξία σε μία εταιρεία, πρέπει πρώτα να λαμβάνετε υπόψη περισσότερους από έναν δείκτες έτσι ώστε οι μέθοδοι, που χρησιμοποιείτε, να είναι όσο γίνεται, πιο ρεαλιστικές.

 

Αξία ενεργητικού

Για να αξιολογήσουμε μια εταιρεία, μπορούμε προφανώς να ξεκινήσουμε με το ενεργητικό αυτής της επιχείρησης. Επομένως, η αξία των παραπάνω εταιρειών είναι ίση με την καθαρή αξία του ενεργητικού τους. Η προσέγγιση αυτή υπόκειται στους εξής περιορισμούς:

1. Λογιστική αξία

Συνήθως οι λογιστές εκτιμούν τα πάγια περιουσιακά στοιχεία σύμφωνα με το κόστος τους μείον την απόσβεση, ώστε να φαίνεται η αξία που μειώνεται, καθώς τα αντικείμενα φθείρονται κατά τη χρήση τους. Η λογιστική αξία μπορεί να μην αντιπροσωπεύει με ακρίβεια την πραγματική αξία. Αυτό ισχύει όταν τα πάγια (π.χ. γη και κτίρια) έχουν αγοραστεί από καιρό και έχει αυξηθεί η αξία τους, ή όταν η αξία των παγίων (π.χ. ηλεκτρονικός και ηλεκτρολογικός εξοπλισμός) έχει μειωθεί σημαντικά από τον καιρό της αγοράς τους, λόγω νέας τεχνολογίας ή μη περιοδικής συντήρησης τους. Μπορεί να επιδρά επίσης και ένας παράγοντας που αγνοούσαμε μέχρι τώρα, τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Το κόστος απορρύπανσης και εξυγίανσης της γης μπορεί να ισοπεδώσει την αξία του ενεργητικού. Συνήθως μία εταιρεία διαθέτει έναν κατάλογο, όπου αναγράφονται όλα τα πάγια περιουσιακά της στοιχεία καθώς και η τρέχουσα αποσβεσμένη λογιστική αξία τους. Μπορεί η εταιρεία να διατηρεί παρόμοιο κατάλογο και για τα άλλα στοιχεία της.

 

2. Κεφάλαιο κίνησης

Πρέπει πάλι να γνωρίζουμε αν οι σχετικές καταχωρήσεις είναι ακριβείς. Οι λογιστές αξιολογούν συνήθως το απόθεμα σύμφωνα με το κόστος του. Αυτό μπορεί να υπερβαίνει την τιμή πώλησης, ειδικά αν είναι απαρχαιωμένο. Οι εισπρακτέοι λογαριασμοί αφορούν τα χρήματα τα οποία μας χρωστούν οι πελάτες. Πόσα όμως από αυτά τα χρέη μπορεί να είναι επισφαλή (δηλαδή τιμολόγια που ίσως να μην πληρωθούν ποτέ);

Οι πληρωτέοι λογαριασμοί αφορούν σε χρήματα που χρωστάμε στους προμηθευτές μας. Πόσα έχει αποφύγει να πληρώσει η εταιρεία μας για να βελτιώσει την ταμειακή της ροή;

 

3. Άυλα περιουσιακά στοιχεία

Μπορεί να πρόκειται για υπεραξία (δηλαδή η διαφορά ανάμεσα σ’ αυτά που πληρώνουμε για μια εξαγορά και την αξία του ενεργητικού) ή για το κεφαλοποιημένο κόστος (όπως το κόστος έρευνας και εκκίνησης). Καθώς δεν υπάρχουν ενσώματα περιουσιακά στοιχεία που να μπορούν να εγγυηθούν για αυτά, μπορεί το καθαρό ενεργητικό να είναι υπερεκτιμημένο σε περίπτωση που τα άυλα αυτά στοιχεία έχουν υψηλή αξία.

 

4. Επενδύσεις

Ίσως να έχουν γίνει επενδύσεις σε άλλες εταιρείες. Οι λογιστές θα τις αξιολογήσουν σύμφωνα με το ποσό που πληρώθηκε για αυτές, παρά σύμφωνα με την πραγματική αξία τους στην αγορά.

 

5. Αδήλωτα περιουσιακά στοιχεία

Συνήθως οι λογιστές δεν δίνουν λογιστική αξία στο προσωπικό, τις μάρκες (brands), την πνευματική ιδιοκτησία, τη θέση της εταιρείας στην αγορά (market share), το βιβλίο προθεσμιακών παραγγελιών κλπ. Αυτό σημαίνει ότι το ποσό του καθαρού ενεργητικού μόνο μπορεί να υποεκτιμά σε μεγάλο βαθμό την αξία της επιχείρησης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών οι οποίες διαθέτουν λιγοστά ενσώματα περιουσιακά στοιχεία.

 

Πολλαπλασιαστές

Μία άλλη απλή προσέγγιση αφορά στη χρήση ενός πολλαπλασιαστή για τον υπολογισμό της αξίας μιας εταιρείας. Οι πολλαπλασιαστές αυτοί ποικίλλουν ανάλογα με τη βιομηχανία. Ένας τρόπος επιλογής ποσού για τον πολλαπλασιαστή είναι η ανάλυση προηγούμενων εξαγορών επιχειρήσεων στο συγκεκριμένο τομέα, ελέγχοντας τι πληρώθηκε για τις εταιρείες αυτές σε σχέση με τις πωλήσεις τους ή το επίπεδο κέρδους τους.

Θα πρέπει όμως να βεβαιωθείτε ότι το επίπεδο των πωλήσεων ή των κερδών κατά τη λογιστική περίοδο που αναλύετε, είναι διατηρήσιμο και δεν ενέχει επαναλαμβανόμενες ή ανώμαλες συνθήκες.

 

Πολλαπλασιαστές πωλήσεων

Ο πολλαπλασιαστής πωλήσεων χρησιμοποιεί ένα πολλαπλάσιο των πωλήσεων για να δώσει αξία στην εταιρεία. Αυτό μπορεί να είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο του 1, ανάλογα με τις προσδοκίες για τη μελλοντική ανάπτυξη της εταιρείας. Οι πολλαπλασιαστές πωλήσεων είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι για την αξιολόγηση νέων επιχειρήσεων, οι οποίες δεν είναι ακόμα κερδοφόρες (π.χ. εταιρείες που βασίζονται στο διαδίκτυο).

 

Πολλαπλασιαστής κέρδους

Στην περίπτωση του πολλαπλασιαστή κέρδους, ο πολλαπλασιαστής που χρησιμοποιούμε είναι συνήθως μεγαλύτερος του 1 και βασίζεται στον αριθμό των ετών μελλοντικού κέρδους που θα συνυπολογιστούν στην αξία μιας επιχείρησης, καθώς και στις προσδοκίες για την μελλοντική αύξηση του κέρδους.

Χρηματιστηριακή αξία

Η αξία μιας εταιρείας μπορεί να υπολογιστεί αν πολλαπλασιάσουμε τον αριθμό των εκδοθέντων μετοχών με την τρέχουσα τιμή της μετοχής. Αυτό λέγεται χρηματιστηριακή αξία. Έτσι π.χ. για την Εταιρεία 1, έχουμε χρηματιστηριακή αξία 30000 ευρώ (30000 μετοχές x 1 ευρώ η τιμή της κάθε μετοχής σε κυκλοφορία).

Μια περίπτωση κατάτμησης ενεργητικού

Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα δεδομένα από την παραπάνω μελέτη του Πίνακα 1 για να προχωρήσουμε στην οικονομική ανάλυση η οποία φαίνεται στον Πίνακα 2.

Η κατάτμηση του ενεργητικού αφορά στην εξαγορά των μετοχών μιας εταιρείας, πληρώνοντας ποσό μικρότερο της αξίας του ενεργητικού, και στην μετέπειτα πώλησή τους σε τιμή κέρδους.

Βάσει αυτών των υπολογισμών, λοιπόν, ο καλύτερος υποφήψιος για την εφαρμογή αυτής της τακτικής είναι μάλλον η Εταιρεία 2 (με καθαρό ενεργητικό 43000 ευρώ και χρηματιστηριακή αξία 25500 ευρώ).

Για αυτόν το λόγο οι εταιρικοί διευθυντές αρχίζουν και ανησυχούν όταν η τιμή της μετοχής τους πέφτει πολύ χαμηλά!

 

Σύστημα μέτρησης δεικτών προόδου (Balanced Scoreboard)

Υπάρχουν συχνά και μη οικονομικοί παράγοντες όσον αφορά στην αξιολόγηση μίας εταιρείας. Οι Norton και Kaplan ανέπτυξαν την ιδέα ενός συστήματος που αντισταθμίζει τα οικονομικά και τα μη οικονομικά μέτρα, ώστε να διευκολύνεται η διαχείριση της εταιρείας. Αυτή η ιδέα όμως, μπορεί να βοηθήσει και στην αξιολόγηση της τελευταίας. Στα μη οικονομικά μέτρα μπορεί να περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

 

Υγεία, ασφάλεια και περιβάλλον

Πολλές εταιρείες εφαρμόζουν κάποια πολιτική σχετικά με τους παράγοντες αυτούς και θα επεδίωκαν μία εξαγορά που θα ενίσχυε τη θέση τους στους συγκεκριμένους τομείς. Εδώ περιλαμβάνονται το ποσοστό ατυχημάτων, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και η κατανάλωση ενέργειας.

 

Μέτρα παραγωγής

Αυτά ποικίλουν από βιομηχανία σε βιομηχανία αλλά περιλαμβάνουν την αποδοτικότητα παραγωγής, την παραγωγή ανά εργαζόμενο, τον όγκο απορριμμάτων καθώς και πόσο σύγχρονες είναι οι διαδικασίες παραγωγής.

 

Πνευματική ιδιοκτησία

Πρόκειται για την εν δυνάμει αξία, που διαθέτουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα κατατεθέντα σήματα και οι μάρκες.

 

Εργατικό προσωπικό

Εδώ περιλαμβάνονται τα προσόντα, τα κίνητρα, το επίπεδο ικανοποίησης, η παραγωγικότητα και η αφοσίωση όσων εργάζονται στην εταιρεία.

 

Μάρκετινγκ

Η γεωγραφική κάλυψη, η ικανοποίηση και η εμπιστοσύνη των πελατών, το μερίδιο αγοράς και η δυνατότητα προσαρμογής σε υπάρχουσες δραστηριότητες έχουν αξία, η οποία μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον αγοραστή. Η προοπτική μελλοντικής ανάπτυξης μπορεί να οδηγεί σε προσδοκίες για καλύτερη απόδοση στο μέλλον. Το ίδιο ισχύει για την ταχύτητα με την οποία εμφανίζονται καινοτομίες όσον αφορά στα προϊόντα και τις διαδικασίες, αλλά και για το ποσοστό των πωλήσεων νέων προϊόντων.

 

Στρατηγική προσαρμογής

Πρόκειται για μια έννοια που είναι δύσκολο να μετρηθεί, ενώ χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση του υψηλού κόστους μιας εξαγοράς! Επίσης, οι εταιρείες ισχυρίζονται ότι μπορούν να μειώσουν το κόστος και να κερδίσουν από την κοινοπραξία δύο εταιρειών μέσω της συγχώνευσής τους.

 

Ταμειακές ροές

Ένας άλλος τρόπος αξιολόγησης μίας επιχείρησης είναι να δείτε πόσα μετρητά θα παράγει σε μια ορισμένη χρονική περίοδο. Μπορεί να μιλάμε για μετρητά μόνο, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τον πληθωρισμό ή άλλες παραμέτρους.

Μπορείτε επίσης να θέλετε να εφαρμόσετε τις αρχές της παρούσας αξίας των ταμειακών ροών ώστε να υπολογίσετε την καθαρή πραγματική αξία της επιχείρησής ή ακόμα και έναν εσωτερικό συντελεστή απόδοσης για την αγορά.

Ίσως ο πιο χρήσιμος τρόπος αξιολόγησης είναι η εκτίμηση του οικονομικού κέρδους που θα συζητηθεί σε επόμενο άρθρο και που θα παράγει η επιχείρηση κατά τα επόμενα χρόνια, και στη συνέχεια η εφαρμογή της διαδικασίας της καθαρής πραγματικής αξίας σ’ αυτό.

Όλες οι αποτιμήσεις που βασίζονται σε προβλέψεις, ουσιαστικά δεν είναι παρά ρεαλιστικές εικασίες αλλά η ανάλυση αυτή μπορεί να εντοπίσει την καλύτερη ευκαιρία για την παραγωγή αξίας, σε περίπτωση που οι προβλέψεις βγουν αληθινές.

ref 00.00.ΟΤΕ.083